Με τον όρο βιταμίνη D εννοείται η βιταμίνη D2 (υπάρχει σε μικρές ποσότητες σε ορισμένα μανιτάρια και η βιταμίνη D3 (υπάρχει σε μικρές ποσότητες σε ορισμένα ψάρια, αλλά κυρίως φωτοσυντίθεται στο δέρμα υπό την επίδραση της υπεριώδους ακτινοβολίας Β).

Όμως κλινικής σημασίας είναι η βιταμίνη D3. Όταν χρησιμοποιελιται ο όρος βιταμίνη D, εννοείται κυρίως η βιταμίνη D3. H έ λλειψη βιταμίνης D3 αποτελεί πρόβλημα για τη διατήρηση της υγείας παγκοσμίως. Η κυριότερη πηγή βιταμίνης D3 για του περισσότερους ανθρώπους είναι η λογική έκθεσή τους στην ηλιακή ακτινοβολία τους καλοκαιρινούς μήνες, τις μεσημεριανές ώρες.

Δρ Δημήτριος Ν. Γκέλης Ιατρός, Ωτορινολαρυγγολόγος, Οδοντίατρος, Διδάκτωρ Ιατρικής του Πανεπιστημίου Αθηνών Ωτορινολαρυγγολογικό Ιατρείο-Θεραπευτήριο: Φλάμπουρο Λουτρακίου, 20300. ΙΔΙΑΙΤΕΡΑ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΑ Νευροωτολογία, Βαρηκοίες, Φωνιατρική, ΩΡΛ Αλλεργία, Προληπτική Ιατρική, Συμπληρωματική Ιατρική, Ιατρική Διατροφολογία, Κόκκινο κρασί και Υγεία, Βιταμίνη D τηλ. 2744023768, 6944280764, e-mail:pharmage@otenet.gr www.gelis.gr. www.orlpedia.gr, www.allergopedia.gr, www.gkelanto.gr

Βασιλείου Θεόδωρος Νεμέα Κορινθίας Φαρμακοποιός με ιδιαίτερο ενδιαφέρον στη Φαρμακογνωσία, Συμπληρώματα διατροφής, Κοσμετολογία, Αθλητική διατροφολογία Τeo_bilioy@htmail.com

Φερεκίδης Ελευθέριος, Ιατρός, Ωτορινολαρυγγολόγος, Ομ.  Καθηγητής Ωτορινολαρυγγολογίας

Σόλωνος 18, Αθήνα, τηλ. 2103603731, e-mail: eferek@otenet.gr ΙΔΙΑΙΤΕΡΑ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΑ: Νευροωτολογία, Ακοολογία, Βράγχος της φωνής, Συμπληρωματική Ιατρική, Προληπτική Ιατρική, Ομοιοπαθητική, Βιταμίνη D

H έλλειψη της βιταμίνης D3 από τον οργανισμό αποτελεί τη συνηθέστερη διατροφική έλλειψη και πιθανόν το συνηθέστερο ιατρικό πρόβλημα στον κόσμο. Η κύρια αιτία της έλλειψης βιταμίνης D3 υπήρξε η απουσία της εκτίμησης ότι, το ανθρώπινο σώμα χρειάζεται να προσλάβει 5 έως 10 φορές μεγαλύτερες ποσότητες βιταμίνης D3, από αυτές που συνιστώνται από τις αρμόδιες υπηρεσίες υγείας[1].

Το φως του ήλιου εξασφαλίζει στους περισσότερους ανθρώπους τις απαραίτητες ποσότητες βιταμίνης D3 που χρειάζονται για την ομαλή λειτουργία του οργανισμού. Το δέρμα του ανθρώπου χάνει τη δυνατότητά του να φωτοσυνθέσει βιταμίνη D3 μετά το 60 έτος. Γιαυτό τα ηλικιωμένα άτομα είναι συνήθως υποβιταμινικά D.

Η επαρκής πρόσληψη της βιταμίνης D3, είτε μέσω της σύνθεσής της στο δέρμα, είτε μέσω της διατροφής, είτε μέσω συμπληρωμάτων είναι απαραίτητη για την υγεία των οστών, κατά τη διάρκεια όλου του βίου [2]. 

H βιταμίνη D3 ευθύνεται για τη φυσιολογική λειτουργία 2000 και πλέον γονιδίων. Υποδοχείς της βιταμίνης D3 υπάρχουν σε όλους σχεδόν τους ιστούς του σώματος. Γιαυτό το λόγο η βιταμίνει D3, εκτός από την οστεοπροστατευτική της δράση επιδεικνυει επίσης ανοσοτροποποιητική, αγγειοπροστατευτική, καρδιοπροστατευτική, νευροπροστατευτική και αντικαρκινική δράση.

Ως έλλειψη της βιταμίνης D3 ορίζεται η συγκέντρωση της 25(ΟΗ)D3 στον ορό του αίματος <20 ng/mL (50 nmol/l). Η 25 υδροξυβιταμίνη D3 ή 25(ΟΗ)D3 είναι ο κύριος μεταβολίτης της βιταμίνης D3 στο ήπαρ.

Ως ανεπάρκεια της βιταμίνης D3 ορίζονται τα επίπεδα της 25-υδροξυβιταμίνης D3 21-29ng/ml

Ως επάρκεια της βιταμίνης D3 θεωρείται η συγκέντρωση της 25(OH)D3 >30 ng/mL (75 nmol/l) 

Τα επιθυμητά επίπεδα της 25 υδρόξυβιταμίνης D3 για την ομαλή λειτουργία των γονιδίων που επηρεάζονται από τη βιταμίνη D3  κυμαίνονται στα 50-70ng/ml.  

Η έλλειψη και η ανεπάρκεια της βιταμίνης D3 έχει συνδεθεί με μια ευρεία ποικιλία χρονίων νόσων, περιλαμβανομένων των συνηθισμένων καρκίνων, των αυτοάνοσων, των λοιμωδών και των καρδιοκυκλοφορικών νόσων [3] .

Η καρδιοπροστασία της βιταμίνης D3 αποδίδεται στην ανακάλυψη ότι η βιταμίνη D3, συμπεριφέρεται ως ορμόνη, που λειτουργεί ως ένας ενδοκρινικός αναστολέας του συστήματος ρενίνης-αγγειοτενσίνης [4].

Οι παράγοντες που επηρεάζουν την παραγωγή βιταμίνης D3 στο δέρμα είναι η χρήση ακτινοπροστατευτικών ουσιών, το φυσικό χρώμα του δέρματος (τα μελαχρινά άτομα χρειάζονται περισσότερο χρόνο δερματικής έκθεσης στην ηλιακή ακτινοβολία), η ώρα της ημέρας στην οποία εκτίθεται κανείς στον ήλιο (μεσημέρι 1200-1.00μμ), η εποχή του έτους (το καλοκαίρι), το γεωγραφικό πλάτος στο οποίο βρίσκεται μια χώρα και η το γήρας (στα άτομα άνω των 65 ετών δεν φωτοσυντίθεται βιταμίνη D 3 στο δέρμα τους).

Τα επίπεδα της βιταμίνης D3 στον οργανισμό υπολογίζονται μετρώντας τα επίπεδα της 25-υδροξυβιταμίνης D [25(OH)D] στον ορό του αίματος, που είναι ο κύριος μεταβολίτης της βιταμίνης D3. .

Μια συνολική δόση 100 IU βιταμίνης D3 ανεβάζει τα επίπεδα της 25(OH)D3 κατά 1 ng/ml. Συνεπώς τα παιδιά και οι ενήλικες που δεν προσλαμβάνουν επαρκείς ποσότητες βιταμίνης D3 από την έκθεσή τους στον ήλιο χρειάζονται τουλάχιστον 1000 IU ημερησίως βιταμίνης D3.

H μη έκθεση στον ήλιο και η έλλειψη βιταμίνης D3 έχουν συνδεθεί με πολλές σοβαρές νόσους, στις οποίες συμπεριλαμβάνονται τα αυτοάνοσα νοσήματα[4] , οι λοιμώδεις νόσοι [4], η καρδιαγγειακή νόσος [5] και θανατηφόροι καρκίνοι [6].

Έχει υπολογιστεί ότι υπάρχει ελάττωση κατά 30-50% του κινδύνου ανάπτυξης ορθοκολικού καρκίνου [7], καρκίνου του μαστού και του προστάτη [8] είτε αυξάνοντας τη συμπληρωματική λήψη βιταμίνης D3 τουλάχιστον κατά 1000 IU ημερησίως ή αυξάνοντας την έκθεση στον ήλιο, με στόχο την αύξηση των επιπέδων της 25(OH)D >30 ng/ml. 

Οι πλείστοι ιστοί του σώματος διαθέτουν υποδοχείς για τη βιταμίνη D3. H ενεργή μορφή της βιταμίνης D3 , η 1,25-διυδρόξυβιταμίνη D3 δημιουργείται σε πολλούς διαφορετικούς ιστούς, περιλαμβανομένου του παχέος εντέρου, του προστάτη και του μαστού.

Πιστεύεται ότι η τοπική παραγωγή της 1,25(OH)(2)D3 μπορεί να είναι υπεύθυνη για το αντικαρκινικό όφελος της βιταμίνης D3.
Πρόσφατες μελέτες αναφέρουν ότι οι γυναίκες που έχουν έλλειψη βιταμίνης D3 βρίσκονται σε αυξημένο κίνδυνο κατά 253% να αναπτύξουν ορθοκολικό καρκίνο, ενώ οι γυναίκες που έπαιρναν 1500 mg/ ημερησίως και 1100 IU/ ημερησίως βιταμίνης D3, για 4 χρόνια περιόρισαν τον κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου κατά 60%[1].

Σήμερα υπάρχουν ακαταμάχητα επιστημονικά και επιδημιολογικά δεδομένα που δηλώνουν ότι το ανθρώπινο σώμα χρειάζεται ένα επίπεδο της 25(ΟΗ)D3 στο αίμα, που να είναι μεγαλύτερο των 30ng/ml, για να διατηρείται η μεγίστη υγεία. Ιδανικά επίπεδα της 25-υδροξυβιταμίνης D3 για την προστασία της υγείας είναι τα 50-70ng/ml.

Για να αυξηθεί το επίπεδο της 25(ΟΗ)D3 στον ορό, πάνω από τα 30 ng/mL χρειάζεται η λήψη τουλάχιστον 4000 ΙU βιταμίνης D3 ημερησίως για τους ενήλικες [3].

Θεωρείται πολύ σώφρων η καθοδήγηση του κοινού από τους γιατρούς να εκτίθενται με λογικό τρόπο στον ήλιο και να παίρνουν συμπληρωματικά βιταμίνης D3, ημερησίως. Αρκεί η καθημερινή έκθεση επί 10-15 λεπτά του γυμνού σώματος στον ήλιο, τους θερινούς μήνες, για να φωτοσυντεθούν περισσότερες από 10.000 ΙU βιταμίνης D3.

Συμπληρωματική χορήγηση βιταμίνης D3 από το στόμα

H βιταμίνη D3 κυκλοφορεί στο εμπόριο με τη μορφή χαπιών, καψουλών και διαφόρων διαλυμάτων. Ως γνωστόν η βιταμίνη D3 είναι λιποδιαλυτή και η απορρόφησή της γίνεται ασφαλέστερα, όταν λαμβάνεται μετά από γεύμα, που περιέχει λάδι ή άλλα λιπαρά.

Η επιλογή ενός σκευάσματος που περιέχει τη βιταμίνη D3 σε ελαιόλαδο επιτρέπει την ασφαλέστερη απορρόφησή της από το έντερο.
Το σκεύασμα D3-Gkelin drops περιέχει την πιο δραστική βιολογικά βιταμίνη D3, διότι φέρεται μέσα σε φαρμακευτικό  ελαιόλαδο, που επιτρέπει την ασφαλή απορρόφησή της από το έντερο. Kάθε σταγόνα του D3 Gkelin περιέχει 1000 IU(Διεθνείς Μονάδες) βιταμίνης D3.

Το D3-Gkelin είναι άγευστο, δεν περιέχει χημικά συντηρητικά και παίρνεται εύκολα από παιδιά και ενηλίκους. Η συσκευασία του είναι μικροσκοπική και μεταφέρεται εύκολα στην τσέπη.

Δοσολογία του D3-Gkelin drops

Η χορήγηση 4000 ΙU βιταμίνης D3 [D3-Gkelin drops, 4  σταγόνες], καθημερινά είναι απαραίτητα για τη δημιουργία επιθυμητών επιπέδων >30ng/ml. Βεβαίως όταν κάποιος πάσχει από κάποια χρόνια νόσο θα πρέπει να μετράει δύο φορές ή περισσότερες το χρόνο, τα επίπεδα της 25(OH)D3, ώστε να καθορίζει ακριβέστερα τη δοσολογία της βιταμίνης D3 που θα προσλάβει.

Υπάρχουν άτομα, τα οποία για να φτάσουν τα επαρκή επίπεδα 25-υδροξυβιταμίνης D3 στον ορό τους μπορεί να χρειαστούν ακόμη και 8000ΙU D3-Gkelin, επί 2 μήνες.

Στον πίνακα που ακολουθεί περιγράφεται η δοσολογία της βιταμίνης D3 σύμφωνα με το Institute of Medicine των ΗΠΑ.

Βιβλιογραφία

1. Holick MF. Vitamin D and sunlight: strategies for cancer prevention and other health benefits. Clin J Am Soc Nephrol. 2008 Sep;3(5):1548-54. Epub 2008 Jun 11.

2. Pierrot-Deseilligny C, Souberbielle JC. Widespread vitamin D insufficiency: A new challenge for primary prevention, with particular reference to multiple sclerosis. Presse Med. 2011 Apr;40(4 Pt 1):349-56.

3. Holick MF. Vitamin D: a D-Lightful health perspective. Nutr Rev. 2008 Oct;66(10 Suppl 2):S182-94.

4. Aranow C. Vitamin D and the Immune System. J Investig Med. 2011 Apr 27.

5. Motiwala SR, Wang TJ.Vitamin D and cardiovascular disease. Curr Opin Nephrol Hypertens. 2011 Apr 23.

6. Peppone LJ, Huston AJ, Reid ME, Rosier RN, Zakharia Y, Trump DL, Mustian KM, Janelsins MC, Purnell JQ, Morrow GR. The effect of various vitamin D supplementation regimens in breast cancer patients. Breast Cancer Res Treat. 2011 May;127(1):171-7. Epub 2011 Mar 8.

7. Adams SV, Newcomb PA, Burnett-Hartman AN, White E, Mandelson MT, Potter JD. Circulating 25-hydroxyvitamin-d and risk of colorectal adenomas and hyperplastic polyps. Nutr Cancer. 2011 Apr;63(3):319-26.

8. Hendrickson WK, Flavin R, Kasperzyk JL, Fiorentino M, Fang F, Lis R, Fiore C, Penney KL, Ma J, Kantoff PW, Stampfer MJ, Loda M, Mucci LA, Giovannucci E. Vitamin D Receptor Protein Expression in Tumor Tissue and Prostate Cancer Progression. J Clin Oncol. 2011 May 2.

9. Ross AC, Manson JE, Abrams SA, Aloia JF, Brannon PM, Clinton SK, Durazo-Arvizu RA, Gallagher JC, Gallo RL, Jones G,Kovacs CS, Mayne ST, Rosen CJ, Shapses SA. The 2011 Report on Dietary Reference Intakes for Calcium and Vitamin D from the Institute of Medicine: What Clinicians Need to Know. J Clin Endocrinol Metab. 2010 Nov 29.