Από τα μέσα του 1800 μέχρι σήμερα υπάρχουν στις ΗΠΑ επιστημονικές ανακοινώσεις, που αφορούν τη στοματική υγεία και την απώλεια δοντιών σε εφήβους.

Σ’αυτές τις ανακοινώσεις καταγράφεται ότι υπάρχει σχέση μεταξύ της στοματικής υγιεινής και της απώλειας των δοντιών σε εφήβους και του γεωγραφικού πλάτους που βρισκόταν η κατοικία τους [1].

Δρ Γκέλης Ν. Δημήτριος, Ιατρός, Ωτορινολαρυγγολόγος, Οδοντίατρος, Διδάκτωρ της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών με ιδιαίτερο ενδιαφέρον στηνΙατρική Διατροφολογία και τη βιταμίνη D Φλάμπουρο Λουτρακίου, 20300, τηλ. 2744023768, 6944280764, e-mail: pharmage@otenet.gr

Γκέλη Δ. Αικατερίνη, Ιατρός, Ακτινοδιαγνώστρια με ιδιαίτερο ενδιαφέρον στην Ιατρική Διατροφολογία και τη ωιταμίνη D

Διαμαντόπουλος Βασίλειος, Τρίπολη Αρκαδίας Οδοντίατρος, Γενικός Διευθυντής Δημόσιας Υγείας και Κοινωνικής Μέριμνας Περιφέρειας Πελοποννήσου, Εντεταλμένος Καθηγητής Σχολής Επιστημών Υγείας Πανεπιστημίου Θεσσαλίας.

Δρ Aποστολόπουλος Κωνσταντίνος, Ιατρός, Ωτορινολαρυγγολόγος, Διδάκτωρ της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών με ιδιαίτερο ενδιαφέρον στις παθήσεις του θυρεοειδούς, ΩΡΛ ογκολογία, ΩΡΛ τραυματιολογία του προσώπου, Ιατρική Διατροφολογία, Συμπληρωματική Ιατρική, βιταμίνη D

Ήδη στις μελέτες του 1929 και του 1930 αναφέρεται ότι η βιταμίνη D και η υπεριώδης ακτινοβολία Β (UVB) περιορίζουν τη δημιουργία τερηδόνας μέσω της βελτίωσης της απορρόφησης του ασβεστίου και του μεταβολισμού του [1].

Στην ανασκόπηση που έκανε ο Grant WB [2011] αναφέρεται η ιστορία των μελετών και ερευνών για την οδοντική τερηδόνα, που έχει σχέση με το γεωγραφικό τόπο διαμονής των πληθυσμών και τις προσλαμβανόμενες από το δέρμα, δόσεις υπεριώδους ακτινοβολίας Β [1].

Επιπρόσθετα έχουν γίνει μελέτες αναδρομικών αναλύσεων (regression analyses) της μέσης οδοντικής υγείας, σε σειρές στρατιωτών των ΗΠΑ του 1918, 1934 και 1943 σε σχέση με τις θερινές δόσεις ακτινοβολίας Β και του δείκτη κηλιδωτής αδαμαντίνης, που εκπροσωπεί τη φυσική χλωρίωση του πόσιμου νερού για το 1935.

Στις μελέτες αυτές υπήρχε σημαντική ανάστροφη σχέση της οδοντικής υγείας και των δόσεων της ηλιακής υπεριώδους ακτινοβολίας Β, από τις δόσεις των 4.0 έως 6.5 kJ/m(2) με λίγη διαφορά μετά από αυτήν [1].

Στην πιλοτική μελέτη του Schroth RJ, και των συνεργατών (2011) αναφέρεται για πρώτη φορά ότι υπάρχει διαφορά των επιπέδων της 25-υδροξυβιταμίνης D3 στα παιδιά με σοβαρή πρώιμη για την ηλικία τους τερηδόνα από τα παιδιά χωρίς τερηδόνα. Τα παιδιά με σοβαρή πρώιμη για την ηλικία τους τερηδόνα είχαν χαμηλότερα επίπεδα 25-υδροξυβιταμίνης D3 και ανεβασμένα επίπεδα παραθορμόνης [ορμόνης των παραθυρεοειδών (PTH)] σε σύγκριση με παιδιά της ίδιας ηλικίας χωρίς τερηδόνα [12].

Ο μηχανισμός με τον οποίο η UVB περιορίζει την οδοντική τερηδόνα πιθανόν είναι η παραγωγή βιταμίνης D3 στο δέρμα, η οποία με τη σειρά της προκαλεί την παραγωγή καθελισιδίνης και ντεφενσινών, οι οποίες έχουν αντιμικροβιακές ιδιότητες.

Σε διαφορες επιστημονικές ανακοινώσεις αναφέρεται πως η καθελισιδίνη και οι ντεφενσίνες περιορίζουν τον κίνδυνο πρόκλησης οδοντικής τερηδόνας μέσω της προσβολής των βακτηριδίων που έχουν ενοχοποιηθεί ότι την προκαλούν [2-9].

Οι συγκεντρώσεις στον ορό του κύριου μεταβολίτη της βιταμίνης D3, της 25-υδροξυβιταμίνης D3 , όταν υπερβαίνουν τα τα 30-40ng/ml θα περιορίζουν σημαντικά τη δημιουργία τερηδόνας [1].

Είναι ατυχές το γεγονός ότι τα ευρήματα για τις αντιτερηδονικές δυνατότητες της ηλιακής υπεριώδους ακτινοβολίας Β (UVB) και της βιταμίνης D3 δεν ελήφθησαν υπόψη τη δεκαετία του 1950, όταν προτάθηκε η φθορίωση του πόσιμου νερού, ως προληπτικό μέτρο κατά της τερηδόνας.

Η παραγωγή βιταμίνης D3 από την ηλιακή υπεριώδη ακτινοβολία Β (UVB) εξαρτάται από πολλούς παράγοντες, όπως η ηλικία, ο χρωματισμός του δέρματος, ο δείκτης μάζας σώματος, η έκταση της επιφάνειας του δέρματος, που εκτίθεται στην ακτινοβολία, η ωρα της ημέρας που εκτίθεται το δέρμα στην ακτινοβολία, η εποχή του χρόνου, το γεωγραφικό πλάτος κατοικίας και η εύκολη ή δύσκολη προσέγγιση συμπληρωματικής λήψης βιταμίνης D3 από το στόμα, ώστε να αυξηθούν τα επαρκή επίπεδα της 25-υδροξυβιταμίνης D3.

Η έλλειψη και η ανεπάρκεια της βιταμίνης D3  πρέπει ελέγχεται δύο φορές το χρόνο μετρώντας τα επίπεδα της 25 υδροξυβιταμίνης D3, που είναι ο βασικός δείκτης εκτίμησης των επιπέδων της βιταμίνης D3 στο ανθρώπινο σώμα.

Σήμρα θεωρείται  ως κατώτερο φυσιολογικό όριο τα 40ng/ml της 25 υδροξυβιταμίνης D3. Ως νοσοπροστατευτικά επίπεδα θεωρούνται τα 60-80ng/ml.

Προκειμένου να φθάσει κανείς αυτά τα επίπεδα, ανάλογα με την ηλικία του, πρέπει καθημερινά την απαραίτητη δόση φυσικής βιταμίνης D3 (και όχι συνθετικής) αραιομένης σε βιολογικό εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο [D3 Gkelin drops). Κάθε σταγόνα του D3 Gkelin περιέχει 1000 ΙU φυσικής βιταμίνης D3. Για τη δοσολογία του D3 Gkelin σε όλες τις ηλικίες  βλέπε: D3 Gkelin.gr

H βιταμίνη D3 στο D3 Gkelin drops έχει εξαιρετική απορροφητικότητα, διότι το ως γνωστόν η βιταμίνη D3, ως μία λιποδιαλυτή βιταμίνη, απορροφάται ασφαλέστερα όταν η λήψη της συνοδεύεται με λιπαρά και λαμβάνεται μετά το φαγητό. Επίσης το D3 Gkelin drops δεν περιέχει χημικά συντηρητικά ή άλλα έκδοχα.

Βεβαίως τα επίπεδα της 25-υδροξυβιταμίνης D3 ή 25(OH)D3 ποικίλουν από ατόμου σε άτομο, όταν λαμβάνεται από το στόμα [11]. Γιαυτό το λόγο θα πρέπει να μετρώνται τα επίπεδα της 25-υδροξυβιταμίνης D3, προτού αποφασιστεί η λήψη της βιταμίνης D3 για λόγους πρόληψης ή θεραπείας ιατρικών και οδοντιατρικών καταστάσεων.

Σήμερα γνωρίζουμε ότι τα επίπεδα της 25 υδροξυβιταμίνης D3 από 0-20ng/ml θεωρούνται ελλειπή. Επίπεδα από 21-30ng/ml θεωρούνται ανεπαρκή.

Επίπεδα  των 30-100ng/ml θεωρούνται φυσιολογικά και τα 40ng/ml θεωρούνται το κατώτερο νοσοπροστατευτικό όριο. Τα επίπεδα 60-80ng/ml θεωρούνται  θεραπευτικά και νοσοπροστατευτικά. Επίπεδα άνω των 100ng/ml θεωρούνται τοξικά.

Αν είναι αδύνατη η μέτρηση των επιπέδων της 25- υδροξυβιταμίνης D3, τότε η χορήγηση στους ενήλικες 4000-5000ΙU βιταμίνης D3 (4-5 σταγόνων D3-Gkelin drops) ημερησίως και στα παιδιά άνω του έτους 1000ΙU ΙU βιταμίνης D3 (1 σταγόνα D3-Gkelin drops) ημερησίως καλύπτουν τις αμυντικές ανάγκες του οργανισμού. Λεπτομέρειες για τη δοσολογία της βιταμίνης D3 σε διάφορες ηλικίες βλέπε: D3 Gkelin drops.

Βιβλιογραφία

1. Grant WB. A review of the role of solar ultraviolet-B irradiance and vitamin D in reducing risk of dental caries. Dermatoendocrinol. 2011 Jul;3(3):193-8. Epub 2011 Jul 1.

2. Dale BA, Fredericks LP. Antimicrobial peptides in the oral environment: expression and function in health and disease. Curr Issues Mol Biol. 2005;7:119–133. [PMC free article] [PubMed]

3. Tao R, Jurevic RJ, Coulton KK, Tsutsui MT, Roberts MC, Kimball JR, et al. Salivary antimicrobial peptide expression and dental caries experience in children. Antimicrob Agents Chemother.2005;49:3883–3888. [PMC free article] [PubMed]

4. Altman H, Steinberg D, Porat Y, Mor A, Fridman D, Friedman M, et al. In vitro assessment of antimicrobial peptides as potential agents against several oral bacteria. J Antimicrob Chemother.2006;58:198–201. [PubMed]

5. Ji S, Hyun J, Park E, Lee BL, Kim KK, Choi Y. Susceptibility of various oral bacteria to antimicrobial peptides and to phagocytosis by neutrophils. J Periodontal Res. 2007;42:410–419. [PubMed]

6. Komatsuzawa H, Ouhara K, Kawai T, Yamada S, Fujiwara T, Shiba H, et al. Susceptibility of periodontopathogenic and cariogenic bacteria to defensins and potential therapeutic use of defensins in oral diseases. Curr Pharm Des. 2007;13:3084–3095. [PubMed]

7. Diamond G, Beckloff N, Ryan LK. Host defense peptides in the oral cavity and the lung: similarities and differences. J Dent Res. 2008;87:915–927. [PMC free article] [PubMed]

8. de Sousa Gomes P, Fernandes MH. Defensins in the oral cavity: distribution and biological role. J Oral Pathol Med. 2010;39:1–9. [PubMed]

9. Liu PT, Stenger S, Tang DH, Modlin RL. Cutting Edge: Vitamin D-mediated human antimicrobial activity against Mycobacterium tuberculosis is dependent on the induction of cathelicidin. J Immunol.2007;179:2060–2063. [PubMed]

10 Sharon L. et al,  Breast cancer risk markedly lower with serum 25-hydroxyvitamin  D concentrations ≥60 vs <20ng/ml (150 vs 50 nmol/L): Pooled analysis of two randomized trials and a prospective cohort. PLoS One. 2018; 13(6): e0199265. Published online 2018 Jun 15. doi: 10.1371/journal.pone.0199265

11. Garland CF, French CB, Baggerly LL, Heaney RP. Vitamin D supplement doses and serum 25-hydroxyvitamin D in the range associated with cancer prevention. Anticancer Res. 2011;31:617–622.

12. Schroth RJ, Jeal NS, Kliewer E, Sellers EA. The relationship between vitamin D and severe early childhood caries: a pilot study. Int J Vitam Nutr Res. 2012 Feb;82(1):53-62. 

13. Dorota Wójcik, PhD,et al. Dental caries and vitamin D3 in children with growth hormone deficiency. A STROBE compliant study.Medicine (Baltimore). 2018 Feb; 97(8): e9811. Published online 2018 Feb 23. doi: [10.1097/MD.0000000000009811]