Βιταμίνη D3 - Γιατί ο οργανισμός μας δεν μπορεί ακόμη και το καλοκαίρι, καθημερινά, να παράγει επαρκή βιταμίνη D3;©

Η βιταμίνη D εκτελεί τις λειτουργίες της, αλληλεπιδρώντας με τον υποδοχέα της βιταμίνης D, ο οποίος απαντάται σχεδόν σε όλους τους ιστούς του σώματος, των υγιών και των ασθενών ανθρώπων.

Σήμερα υπάρχουν εκατοντάδες δημοσιευμένες μελέτες στις οποίες έχουν καταγραφεί τα παρακάτω για την ωφελιμότητα της βιταμίνης D3:

H βιταμίνη D ρυθμίζει την ισορροπία των επιπέδων του ασβεστίου και του φωσφόρου στον οργανισμό, συμβάλλοντας έτσι στην διατήρηση της υγείας των οστών (οστεοπροστατευτική δράση) [1].

Υπάρχουν υποδοχείς της βιταμίνης D στον κερατοειδή χιτώνα του οφθαλμού [2]. Πολλοί ιστοί των οφθαλμών είναι ικανοί να ενεργοποιήσουν και να ανταποκριθούν στη βιταμίνη D, πράγμα που δηλώνει ότι η βιταμίνη D είναι ένα βιολογικά μόριο, που πρέπει να μελετηθεί οφθαλμολογικά.

Με επιδημιολογικές μελέτες έχει βρεθεί ότι τα επίπεδα της βιταμίνης D και διάφορες γενετικές ποικιλίες επηρεάζουν την ανάπτυξη μιας σειρά παθολογικών καταστάσεων, όπως η μυωπία, η ηλικιακή εκφύλιση της ωχράς κηλίδος, η διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια η υαλοειδίτιδα. (οφθαλμοπροστατευτική δράση) [3].

Η βιταμίνη D βοηθάει στη διατήρηση της υγιούς λειτουργίας των μυών και των αρθρώσεων (μυο-σκελετο-προστατευτική δράση) [4].

Η βιταμίνη ενισχύει τη λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος, πράγμα που βοηθάει τον οργανισμό να μη προσβάλλεται από λοιμώξεις, όπως τα κρυολογήματα, αμυγδαλίτιδες, ιγμορίτιδες, κλπ [5].

Η βιταμίνη D είναι καρδιοπροστατευτική, καθόσον έχουν εντοπιστεί υποδοχείς της τόσο στο μυοκάρδιο, όσο και στα στεφανιαία αγγεία της καρδιάς [6].

Η βιταμίνη D επιδεικνύει αντικαρκινική, καρκινοπροληπτική και αντιμεταστατική δράση [7, 8].

Η βιταμίνη D παίζει σημαντικό ρόλο στη διατήρηση της υγείας του ανθρωπίνου σώματος, την εξασφάλιση ζωτικότητας και ανθεκτικότητας προς τα διάφορα νοσήματα [9].

Η βιταμίνη D ρυθμίζει την ομαλή λειτουργία 200 και πλέον γονιδίων, από τα 30.000 περίπου που διαθέτει το ανθρώπινο γονιδίωμα [10].

Γιατί ο ανθρώπινος οργανισμός αδυνατεί να παράγει καθημερινά βιταμίνη D;

H βιταμίνη D3 παράγεται κυρίως στο γυμνό δέρμα, όταν εκτίθεται στην υπεριώδη ακτινοβολία Β (UVB) του ήλιου και κυρίως τους καλοκαιρινούς μήνες, τις μεσημεριανές ώρες. Τις υπόλοιπες ώρες τις ημέρας επικρατεί η η υπεριώδης ακτινοβολία Α, η οποία δεν φωτοσυνθέτει στο δέρμα τη βιταμίνη D3.

Υπάρχουν όμως και άλλοι λόγοι που πολλοί άνθρωποι έχουν χαμηλά επίπεδα βιταμίνης D3, όπως οι παρακάτω:

Α. Ελάχιστες τροφές περιέχουν βιταμίνη D3. Από τις τροφές, φυσικά πλούσιες σε βιταμίνη D3 είναι ορισμένα λιπαρά ψάρια (σολωμός, τόνος, σκουμπρί). Από τις λοιπές τροφές, οι εμπλουτισμέςνες με τη φθηνή και δυσαπορρόφητη βιταμίνη D2 είναι ορισμένα γάλατα, δημητριακά και χυμοί φρούτων δεν παρέχουν στους καταναλωτές τους τις αναγκαίες, καθημερινής ανάγκης, ποσότητες βιταμίνης D3.

B. To γυμνό ανθρώπινο σώμα, όπως προελέχθηκε, φωτοσυνθέτει τη βιταμίνη D3, όταν εκτίθεται στην ηλιακή ακτινοβολία, κυρίως τους θερινούς μήνες, τις μεσημεριανές ώρες και μόνον για 12-15 λεπτά της ώρας..

Όμως, τους χειμερινούς μήνες, η διάρκεια της ημέρας είναι μικρότερη από αυτήν της νύχτας. Συνεπώς οι άνθρωποι έχουν λιγότερο χρόνο στη διάθεσή τους για εκτεθούν στο φως του ηλίου. Το χειμώνα υπάρχουν πολλές ημέρες με νεφώσεις, που αποτρέπουν την υπεριώδη ακτινοβολία Β να πλησιάσει σε επαρκείς ποσότητες την επιφάνεια της γής. Επίσης το χειμώνα οι ακτίνες του ήλιου πέφτουν πλαγίως προς την επιφάνεια της γής και γιαυτό η υπεριώδης ακτινοβολία Β δεν επαρκεί για τη φωτοσύνθεση της βιταμίνης D3 στο ανθρώπινο δέρμα.

Το χειμώνα, λόγω των επικρατουσών καιρικών συνθηκών οι άνθρωποι παραμένουν αναγκαστικά μέσα στους χώρους κατοικίας και εργασίας τους και αποφεύγουν την έκθεση στον ήλιο.

Γ. Όλα τα άτομα άνω των 60 ετών παράγουν περιορισμένες ποσότητες ή δεν παράγουν βιταμίνη D3 στο δέρμα τους, όταν εκτίθενται στην υπεριώδη ακτινοβολία Β

Δ. Πολλοί άνθρωποι, επηρεασμένοι από την γνώση ότι, η έκθεση στον ήλιο είναι καρκινογόνος για το δέρμα, αποφεύγουν τελείως τον ήλιο. Βεβαίως η ηλιακή ακτινοβολία μπορεί να προκαλέσει δερματική καρκινογένεση, αλλά πότε; Μόνον όταν εκτίθεται κανείς για πολλές ώρες στον ήλιο και για πολλά χρόνια. Η καρκινογένεση από τον ήλιο του δέρματος επηρεάζεται μόνον από την υπεριώδη ακτινοβολία Α (UVA).

Ε. Πολλοί άνθρωποι τους καλοκαιρινούς μήνες που κάνουν θαλάσσια μπάνια, αλείφουν το δέρμα του με κρέμες ή λάδια που περιέχουν ηλιοπροστατευτικές ουσίες. Οι ουσίες αυτές εμποδίζουν το μηχανισμό της παραγωγής βιταμίνης D3 στα κερατινοκύτταρα του δερματος. Έτσι οι χρήστες ηλιοπροστατευτικών ουσιών δεν παράγουν φυσική βιταμίνη D3

Στ. Τα άτομα που δεν εκθέτουν ποτέ το σώμα τους στην ηλιακή ακτινοβολία, όπως οι Μοναχοί, οι Μοναχές, οι ιερείς, οι κάτοικοι των ερήμων έχουν χαμηλές συγκεντρώσεις βιταμίνης D3 στο αίμα τους, λόγω της συνεχούς ηλιοπροστασίας μέσω των ενδυμασιών τους

Όλες οι παραπάνω καταστάσεις ευθύνονται για την παρουσία έλλειψης ή ανεπάρκειας της βιταμίνης D3 σε ποσοστό άνω του 60% του Ελληνικού πληθυσμού, όλων των ηλικιών, αλλά ιδιαίτερα στα άτομα άνω των 60 ετών.

Αντιμετώπιση της έλλειψης ή ανεπάρκειας της βιταμίνης D3

Στις αρχές του φθινοπώρου και στο τέλος της άνοιξης πρέπει να μετρώνται οι συγκεντρώσεις στο αίμα του κύριου μεταβολίτη της βιταμίνης D3, της 25-υδροξυβιταμίνης D3.

Σήμερα έχουν γίνει αποδεκτές οι τιμές της 25 υδροξυβιταμίνης D3, που καθορίζουν αν κάποιο έτομο έχει έλλειψη, ανεπάρκεια, επάρκεια της βιταμίνης D3.

Έλλειψη βιταμίνης D3 υπάρχει, όταν τα επίπεδα της 25-υδροξυβιταμίνης D3 κυμαίνονται στα  0-20ng/ml [10]

Ανεπάρκεια της βιταμίνης D3 υπάρχει όταν τα επίπεδα της 25-υδροξυβιταμίνης D3  κυμαίνονται στα 21-29 ng/ml

Φυσιολογικά επίπεδα της βιταμίνης D3 υπάρχουν όταν τα επίπεδα της 25-υδροξυβιταμίνης D3 κυμαίνονται στα 30-100 ng/ml.  Όμως τα επιθυμητά ή ιδανικά ή νοσοπροστατευτικά   επίπεδα της 25-υδροξυβιταμίνη D3 κυμαίνονται στα 50-80 ng/ml

Αν βρεθεί ότι κάποιο άτομο πάσχει από έλλειψη ή ανεπάρκεια βιταμίνης D3, αν είναι καλοκαίρι, μπορεί να εκθέτει καθημερινά το γυμνό σώμα του στον ήλιο, τις ώρες 12-2μμ, επί 12-15 λεπτά της ώρας και στη συνέχει να μην πλένει το σώμα του, διότι απομακρύνεται η προβιταμίνη D3, που θα μπορούσε στη συνέχεια να μετατραπεί σε βιταμίνη D3.

Επειδή όμως αυτό δεν είναι πάντοτε εφικτό για λόγους που επιβάλλονται από το σύγχρονο πολιτισμό και τους τρόπους ζωής ή διότι λόγω ηλικίας δεν φωτοσυνθέτει το σώμα βιταμίνη D3, μπορεί κανείς εφοδιάσει το σώμα του παίρνοντας από το στόμα συμπληρωματικά βιταμίνη D3.

Δίδεται πολύ μεγάλη προσοχή στην επιλογή του καλύτερου και πιο ευαπορρόφητου συμπληρώματος διατροφής βιταμίνης D3.

Ασφαλή κριτήρια για την επιλογή της καταλληλότερης βιταμίνης D3

Συνιστάται η αποφυγή συμπληρωμάτων που περιέχουν συνθετική βιταμίνη D2, διότι αυτή η μορφή της βιταμίνης D είναι προίόν τεχνητής παρασκευής στο εργαστήριο και γιαυτό είναι φθηνή, επιδεικνύει πτωχή απορροφητικότητα, που ενισχύεται από τα διάφορα έκδοχα που συνυπάρχουν μαζί της, όταν φέρεται υπό μορφή δισκίων, καψουλών ή υγρών διαλυμάτων.

Η φυσική βιταμίνη D3 είναι τρεις φορές πιο ισχυρή από τη βιταμίνη D2 και είναι πολύ πιο ευαπορρόφητη, αν αντί οποιουδήποτε εκδόχου, φέρεται μόνο με ελαιόλαδο [D3 Gkelin drops].

Υπενθυμίζεται ότι η βιταμίνη D3 είναι λιποδιαλυτή βιταμίνη και όταν φέρεται μαζί με ελαιόλαδο, αυτό εξασφαλίζει τη γρήγορη και ασφαλή απορρόφησή της. Δεν συνιστάται η λήψη συμπληρωμάτων διατροφής που φέρονται μαζί με κάποιο σπορέλαιο, που παράγεται από γονίδια παραλλαγμένα φυτά, συνήθως καρπών.

Επίσης πρέπει να αποφεύγονται συνθετικά παρασκευαζόμενες ουσίες που δρουν όπως η βιταμίνη D3, διότι η κατανάλωσή τους μπορεί να συνοδεύεται από παρενέργειες.

Πρέπει να αποφεύγονται τα συμπληρώματα που περιέχουν ανά δισκίο ή κάψουλα ή σταγόνα μικρές ή πολύ μεγάλες ποσότητες βιταμίνης D3.

Τα σύγχρονα κριτήρια για τη χορήγηση της βιταμίνης D3 δεν συμφωνούν με τα κριτήρια που ίσχυαν προ 50 ετών.

Πριν από 50 χρόνια θεωρούσαν την ημερήσια δόση των 400 IU της βιταμίνης D3, επαρκή. Σήμερα η ημερήσια δόση βιταμίνης D3 των 2,000-10.000 IU στους ενηλίκους θεωρούνται απόλυτα ασφαλείς, διότι αυτές οι ποσότητες έχει βρεθεί ότι χρειάζονται για ανοσοπροστασία, καρδιοπροστασία, οστεοπροστασία, αρθροπροστασία, λοιμώξεοπροστασία, οφθαλμοπροστασία.

Άλλωστε αυτές τις ποσότητες παράγει το ανθρώπινο σώμα, όταν εκτίθεται γυμνό στον ήλιο για 15-20 λεπτά της ώρας, τις μεσημεριανές ώρες του καλοκαιριού.

Πράγματι, οι ερευνητικές μελέτες έχουν δείξει ότι ακόμη και η λήψη 40,000-100,000 IU βιταμίνης D3 ημερησίως, χρειάζεται πολλούς μήνες λήψης μέχρις ότου εδηλωθούν παρενέργειες.

Πως μπορεί κανείς να δημιουργήσει γρήγορα επαρκή επίπεδα βιταμίνης βιταμίνης D3;

Εδώ και δεκαπέντε χρόνια, που συνειδητοποίησα, ως κλινικός γιατρός, την πανδημία έλλειψης βιταμίνης D3 μετρώ τις συγκεντρώσεις των επιπέδων της 25-υδροξυβιταμίνης D3 στους ασθενείς μου.

Ιδιαίτερα ερευνώ αυτούς που προσέρχονται για καθ’υποτροπήν λοιμώξεις (ιογενείς ή βακτηριδιακές λοιμώξεις του ανώτερου και κατώτερου αναπνευστικού συστήματος, καθ’υποτροπήν αμυγδαλίτιδες, ρινοκολπίτιδες), αλλεργική ρινίτιδα, εμβοές ώτων, κρίσεις ζάλης και ιλίγγου, αστάθεια βαδίσματος, εύκολη πτώση στο έδαφος, κ.α.

Επίσης ερευνώ τις συγκεντρώσεις της 25-υδροξυβιταμίνης D3, της βιταμίνης Β12, ομοκυστεϊνης, ψευδαργύρου, χαλκού, σεληνίου, βιταμίνης C, σιδήρου, φερριτίνης. και σε πάσχοντες από χρόνια νοσήματα (αυτοάνοσα νοσήματα, νευροεκφυλιστικές παθήσεις και καρκινοπαθείς) και τα ηλικιωμένα άτομα, που ζητούν την ιατρική μου βοήθεια για κάποιο ωτορινολαρυγγολογικό τους πρόβλημα.

Συνειδητοποίησα ότι, παρά τις αυξημένες δόσεις, που χρησιμοποιούσα, διαφόρων συμπληρωμάτων βιταμίνης D3, πολύ δύσκολα έφθαναν οι ασθενείς τα επιθυμητά ή νοσοπροστατευτικά επιθυμητά επίπεδα 25-υδροξυβιταμίνης D3 στον ορό του αίματός τους.

Αυτή η διαπίστωση με οδήγησε να βρώ την πιό ευαπορρόφητη και βιοδιαθέσιμη μορφή βιταμίνης D3 της διεθνούς αγοράς. Αυτή είναι η φυσική βιταμίνη D3, που παράγεται βομβαρδίζοντας τους θυλάκους των τριχών του μαλλιού του προβάτου, που περιέχουν λανολίνη, με υπεριώδεις ακτίνες.

Η φυσική βιταμίνη D3, είναι τρεις φορές ισχυρότερη και πιο ευαπορρόφητη από τη φθηνή συνθετική βιταμίνη D2 και την χορήγησα μαζί με ελαιόλαδο. Διαπίστωσα ότι το μείγμα φυσικής βιταμίνης D3 και ελαιολάδου αυξάνει ταχύτατα και σε σύντομο χρονικό διάστημα τα επιθυμητά επίπεδα βιταμίνης D3 στον οργανισμό.

Αυτή η αύξηση της απορροφητικότητας της βιταμίνης D3 που προκύπτει με την ταυτόχρονη χορήγησή της με ελαιόλαδο, οφείλεται στο γεγονός ότι, η βιταμίνη D3 ανήκει στις λιποδιαλυτές βιταμίνες.

Το D3 Gkelin drops, που κυκλοφορεί ως συμπλήρωμα διατροφής, περιέχει φυσική και όχι συνθετική βιταμίνη D3, που φέρεται μέσα σε βιολογικό εξαιρευικό παρθένο ελαιόλαδο. Εξαιτίας αυτής της ανάμειξης σε κατάλληλη αναλογία το D3 Gκelin drops αναδείχτηκε το πιο ευαπορρόφητο συμπλήρωμα βιταμίνης D3, που κυκλοφορεί στη διεθνή αγορά.

Κάθε σταγόνα του D3 Gκelin drops περιέχει 1.000 IU βιταμίνης D3 (χοληκαλσιφερόλης). Η δοσολογία του D3 Gκelin drops καθορίζεται βάσει των επιπέδων της 25-υδροξυβιταμίνης D3 του κάθε ασθενούς.

Γενικά όμως η δοσολογία της βιταμίνης D3 γιά όλες τις ηλικίες περιγράφεται στον πίνακα που υπάρχει στο D3 Gkelin drops.

H έλλειψη βιταμίνης D είναι πολύ διαδεδομένη στον Ελληνικό πληθυσμό, όλων των ηλικιών, παρά το γεγονός ότι στην Ελλάδα επικρατούν συνθήκες υψηλής ηλιοφάνειας. Το φαινόμενο αυτό θεωρείται πολυπαραγοντικό και βρίσκεται υπό συνεχιζόμενη έρευνα, προκειμένου να καθοριστούν περισσότεροι παράγοντες, που σχετίζονται με την επάρκεια της βιταμίνης D στους Έλληνες [11].

Για τη δημιουργία επαρκών επιπέδων βιταμίνης D εφαρμόζονται τρεις στρατηγικές:

1. Λογική έκθεση στον ήλιο τις μεσημεριανές ώρες του καλοκαιριού.

2. Λήψη εμπλουτισμένων τροφίμων με βιταμίνη D.

3. Συμπληρωματική λήψη βιταμίνης D3 , εφόσον έχει κάποιο άτομο έλλειψη ή ανεπάρκεια βιταμίνης D3 [12].