Σε μια μεσήλικη, παχύσαρκη ασθενή μου, που ήλθε σε μένα, παραπονούμενη για εμβοές στα αυτιά της, παίρνοντας το ιστορικό της, μεταξύ των άλλων ανέφερε ότι, υπόφερε από χρόνιους πόνους σε όλο της το σώμα, ροχαλητό με άπνοιες, υπνηλία και καρδιοκυκλοφορικά προβλήματα.
Eπειδή αυτά τα συμπτώματα ακούγονται άσχετα μεταξύ τους και η κλινική εξέταση δεν αποκάλυψε κάτι το ιδιαίτερο,
ερεύνησα και τα επίπεδα της 25 υδροξυβιταμίνης D3 (ο κύριος μεταβολίτης της βιταμίνης D3), τα οποία βρέθηκαν πολύ ελλιπή (11 ng/ml).
Χορήγησα φυσική βιταμίνη D3 σε ελαιόλαδο, το D3 Gkelin drops, μαγνήσιο και βιταμίνη Κ2, έδωσα οδηγίες αλλαγής της διατροφής της, ώστε να χάσει 3 κιλά βάρους μέσα σε ένα μήνα και της υπέδειξα τεχνικές αλλαγής του τρόπου ζωής της, πείθωντάς την να αρχίσει να περπατάει καθημερινά, τουλάχιστον 30 λεπτά, να εμπλουτίσει τη διατροφή της με επαρκείς ποσότητες λαχανικών, να τρώει λογικές ποσότητες φρούτων, να ελαχιστοποιήσει την κατανάλωση κρέατος, να προτιμάει τα μικρά ψάρια (σαρδέλες, γαύρο), να αποφεύγει τα ορμονιασμένα κοτόπουλα, κλπ. Παρακάλεσα την ασθενή να ξαναμετρήσει την 25 υδροξυβιταμίνη D3 μετά από 2 μήνες και να έλθει για επανέλεγχο.
Πράγματι η ασθενής επανήλθε έχοντας χάσει 4 κιλά βάρους. Mου ανέφερε ότι δεν έχει πια πόνους στο σώμα, οι άπνοιες, κατά την ομολογία του συζύγου της είχαν υποχωρήσει, οι εμβοές δεν την ενοχλούσαν και τα επίπεδα της 25 υδροξυβιταμίνης D3 είχαν φτάσει τα 60ng/ml.
Οι συνέπειες της έλλειψης ή ανεπάρκειας της βιταμίνης D3
Σήμερα γνωρίζουμε ότι η έλλειψη ή η ανεπάρκεια της βιταμίνης D3 παρατηρείται στο 50% του ανθρώπινου πληθυσμού παγκοσμίως, όλων των εθνικοτήτων και όλων των ηλικιών.
Η βιταμίνη D3, είναι γνωστό από παλαιότερες έρευνες ότι ασκεί οστεοπροστατευτική και μυοπροστατευτική δράση.
Σήμερα γνωρίζουμε ότι η βιταμίνη D3 έχει πολυδύναμη δράση και ότι οι υποδοχείς της υπάρχουν στα κύτταρα της πλειοψηφίας των ιστών του σώματος. Επίσης γνωρίζουμε ότι ο δεύτερος κύριος μεταβολίτης της, η 1,25 διυδροξυβιταμίνη D3 συμπεριφέρεται ως ορμόνη.
Έχει επίσης αποδειχτεί ότι, η έλλειψη ή ανεπάρκεια της βιταμίνης D3 σχετίζεται με χρόνιες φλεγμονώδεις νόσους, συμπεριλαμβανομένου του σακχαρώδη διαβήτη και της παχυσαρκίας, που είναι δύο ισχυροί παράγοντες κινδύνου πρόκλησης καρδιαγγειακών παθήσεων.
Τα καρδιαγγειακά νοσήματα, συμπεριλαμβανομένης της νόσου των στεφανιαίων, του εμφράγματος του μυοκαρδίου, της υπερτροφίας του μυοκαρδίου, της καρδιομυοπάθειας, της καρδιακής ίνωσης, της καρδιακής ανεπάρκειας, του αγγειακού ανευρύσματος, της περιφερικής αρτηριακής νόσου, της υπέρτασης και της αθηροσκλήρωσης, αποτελούν μείζονες αιτίες νοσηρότητας και θνησιμότητας.
Έχει βρεθεί ότι η υψηλή επίπτωση της έλλειψης βιταμίνης D3 στους ηλικιωμένους σχετίζεται με αύξηση του κινδύνου πρόκλησης καρδιακής ανεπάρκειας [1].
Περιγράφεται ότι η σηματοδοτικές οδοί της βιταμίνης D3 προάγουν την καρδιοπροστασία μετά από έμφραγμα του μυοκαρδίου, μέσω ενός αντιφλεγμονώδους, αντιινωτικού και αντιαποπτωτικού μηχανισμού, όπως αυτό αποδείχτηκε σε ποντίκια [2]
Η συσχέτιση αυτών των ασθενειών με την έλλειψη ή την ανεπάρκεια της βιταμίνης D3 και η βελτίωση τους με τη συμπληρωματική χορήγηση βιταμίνης D3 υποδηλώνει το θεραπευτικό όφελος, που μπορεί να προκαλέσει η τελευταία στην κλινική πρακτική.
Η αλληλοσυσχέτιση μεταξύ της βιταμίνης D3, του ύπνου και του πόνου
Αρκετές μελέτες αναφέρουν τη δράση της βιταμίνης D3 σε διάφορους βιολογικούς μηχανισμούς, όπως η αλγαισθητική ευαισθησία και η διαμόρφωση του κύκλου του ύπνου [3].
Ο ύπνος είναι μια σημαντική βιολογική διαδικασία που ρυθμίζεται από διάφορες περιοχές του κεντρικού νευρικού συστήματος, κυρίως τον υποθάλαμο, σε συνδυασμό με αρκετούς νευροδιαβιβαστές.
Ο πόνος, ο οποίος μπορεί να ταξινομηθεί ως αλγαισθητικός, νευροπαθητικός και ψυχολογικός ρυθμίζεται, τόσο από το κεντρικό, όσο και από το περιφερικό νευρικό σύστημα.
Στο περιφερικό νευρικό σύστημα, το ανοσοποιητικό σύστημα συμμετέχει στη φλεγμονώδη διαδικασία που συμβάλλει στην υπεραλγησία.
Η στέρηση ύπνου είναι μια σημαντική κατάσταση, η οποία σχετίζεται με την υπεραλγησία, και πρόσφατα έχει επίσης συσχετισθεί και με την έλλειψη της βιταμίνης D3.
Η πενιχρή αποτελεσματικότητα του ύπνου και οι διαταραχές του ύπνου, έχει βρεθεί ότι παίζουν σημαντικό ρόλο στην υπεραλγησία και σχετίζονται με διάφορες τιμές της 25 υδροξυβιταμίνης D3.
Η συμπληρωματική χορήγηση βιταμίνης D3 σχετίζεται με την καλή υγιεινή του ύπνου μπορεί να παίξει θεραπευτικό ρόλο, όχι μόνο στις διαταραχές του ύπνου, αλλά επίσης και στην πρόληψη και θεραπεία χρόνιων καταστάσεων πόνου [3].
Η σχέση της αποφρακτικής υπνικής άπνοιας και της έλλειψης βιταμίνης D3
Σε πρόσφατες σχετικά δημοσιεύσεις αναφέρεται ότι, η πλειοψηφία των ασθενών με αποφρακτική υπνική άπνοια έχει έλλειψη βιταμίνης D3, συγκριτικά με υγιή άτομα. Η αναγνώριση ότι, η έλλειψη της βιταμίνης D3 φαίνεται να είναι συνήθης στα άτομα με αποφρακτική υπνική άπνοια επιβάλλει η μέτρηση των επιπέδων της 25 υδροξυβιταμίνης D3 σε όσα άτομα πάσχουν από αποφρακτική υπνική άπνοια ή παθολογικό ροχαλητό και επί ελλείψεως ή ανεπαρκείας της να χορηγείται συμπληρωματικά βιταμίνη D3 [4].
Η αποφρακτική υπνική άπνοια είναι μια διαταραχή που σχετίζεται με αύξηση της νοσηρότητας από νόσους του καρδιοκυκλοφορικού και εγκεφαλοκυκλοφορικού συστήματος. Συνεπώς μεταξύ των θεραπευτικών παρεμβάσεων αντιμετώπισης της υπνικής άπνοιας και του παθολογικού ροχαλητού πρέπει να περιλαμβάνεται και η επίτευξη ιδανικών επιπέδων βιταμίνης D3 [5].
H επίμονη ανεπάρκεια της βιταμίνης D3 μπορεί επίσης να αυξήσει τον κίνδυνο αποφρακτικής υπνικής άπνοιας, μέσω της προαγωγής της αδενοαμυγδαλικής υπερτροφίας, μυοπάθειας των τοιχωμάτων του αεραγωγού (ρινοφάρυγγα) στην κατώτερη μοίρα του και την πρόκληση χρόνιας μη αλλεργικής ρινίτιδας [6].
H σχέση των επιπέδων της βιταμίνης D3, της παρουσίας φλεγμονής και της αθηρωματογένεσης.
Σε έρευνα που έγινε σε πιθήκους βρέθηκε ότι οι υψηλότερες συγκεντρώσεις της 25 υδροξυβιταμίνης D3 ή 25(OH)D3 σχετίζονταν με χαμηλότερες συγκεντρώσεις C-αντιδρώσης πρωτεΐνης [CRP].
Οι χαμηλές συγκεντρώσεις της CRP σχετίζονταν με λιγότερη αθηρωματοσκλήρυνση των στεφανιαίων αρτηριών της καρδιάς και τη βελτίωση της αρτηριακής επαναδόμησης των στεφανιαίων. Αυτά τα ευρήματα δηλώνουν ότι οι συγκεντρώσεις της 25 υδροξυβιταμίνης D3 σχετίζονται με μια αντιφλεγμονώδη κατάσταση, που μπορεί να υποστηρίξει τη συσχέτιση μεταξύ της συμπληρωματικής χορήγησης από το στόμα της βιταμίνης D3 και της καρδιοπροστασίας [7].
Η βιταμίνη D3 έχει εμπλακεί με την πρόληψη της καρδιακής ανεπάρκειας. Η σηματοδοτικές οδοί της βιταμίνης D3 προάγουν την καρδιοπροστασία μετά από το έμφραγμα του μυοκαρδίου μέσω της τροποποίησης του κύκλου των καρδιακών βλαστοκυττάρων/προγονικών κυττάρων [cardiac stem/progenitor cells (CPCs)] [8] και μέσω αντιφλεγμονωδών, αντιινωτικών και αντιαποπτωτικών μηχανισμών [9].
Η ευεργετική επίδραση της βιταμίνης D3 συνδέεται με μια ευνοϊκή συχνότητα απελευθέρωσης του μονοξειδίου του αζώτου (ΝΟ) από το ενδοθήλιο των αρτηριών και της υπεροξυνιτρώδους ρίζας [ ONOO- ], αποκατάσταση του πηλίκου [ΝΟ] / [ONOO-] και τη συνολική μείωση στην υπερέκφρασης της συνθετάσης του μονοξειδίου του αζώτου [eNOS], επαγώγιμης συνθάσης νιτρικού οξειδίου και της NADPH οξειδάσης [10].
Αυτή η επίδραση της βιταμίνης D3 μπορεί να αποδειχθεί ότι είναι ευεργετική στη θεραπεία της υπέρτασης και άλλων καρδιαγγειακών παθήσεων, συμπεριλαμβανομένης της καρδιακής ανεπάρκειας, εμφράγματος του μυοκαρδίου, αγγειοπάθειας, εγκεφαλικού επεισοδίου και του διαβήτη.
Από τα υπάρχοντα μέχρι σήμερα δεδομένα υποστηρίζεται ότι η επαρκής συμπληρωματική λήψη βιταμίνης D3 και ή λογική έκθεση στην ηλιακή ακτινοβολία, που συμβάλουν στην επίτευξη επαρκών επιπέδων βιταμίνης D3 είναι σημαντικά για την πρόληψη των νόσων του καρδιοκυκλοφορικού συστήματος και άλλων χρόνιων παθήσεων [11].
Η αγγειοπροστατευτική, καρδιοπροστατευτική και οστεοπροστατευτική δράση της βιταμίνης D3 εξασφαλίζεται, όταν χορηγείται μαζί με τη βιταμίνη Κ2. Αυτό είναι αναγκαίο διότι, η βιταμίνη D3 χρειάζεται για τη δημιουργία της πρωτεΐνης Matrix-Gla , η οποία παίζει σημαντικό ρόλο στην πρόληψη της δέσμευσης του ασβεστίου στα αγγειακά τοιχώματα. Η μη δέσμευση του ασβεστίου αυξάνει τον κίνδυνο βλάβης της υγείας του καρδιοκυκλοφορικού συστήματος.
Ενώ όμως η πρωτεΐνη Matrix-Gla, προκειμένου να λειτουργήσει, εξαρτάται η δημιουργία της από τη βιταμίνη D3, εν τούτοις, προκειμένου να ενεργοποιηθεί με χρειάζεται τη βιταμίνη Κ2.
Μόλις καρβοξυλιωθεί η πρωτεΐνη Matrix-Gla θωρακίζει τις αρτηρίες από τη διήθησή τους με ασβέστιο. Αντιθέτως, η μη καρβοξυλιωμένη πρωτεΐνη Matrix-Gla διευκολύνει την ενασβεστίωση των αγγείων.
Όταν λοιπόν υπάρχουν επαρκείς ποσότητες αυτών των δύο βιταμινών στο ανθρώπινο σώμα εξασφαλίζεται η υγεία των αρτηριών και των αιμοφόρων αγγείων [12, 13].
Έχει βρεθεί σε ανθρώπους ότι, η συμπληρωματική χορήγηση μέτριας δόσης βιταμίνης Κ2 περιορίζει τη μη καρβοξυλιωμένη πρωτεΐνη matrix GLA κατά 50% και αυτό είναι ένας δείκτης βελτίωσης της υγείας του καρδιοκυκλοφορικού συστήματος [14].
Επειδή το μαγνήσιο είναι απαραίτητο για το μεταβολισμό της βιταμίνης D3 και επειδή η συμπληρωματική χορήγηση μεγάλων δόσεων βιταμίνης D3 μπορεί να προκαλέσει σοβαρό έλλειμμα μαγνησίου, συνιστάται να χορηγείται για λόγους θεραπευτικούς και η συμπληρωματική χορήγηση μαγνησίου [15].
Επιλογή του κατάλληλου συμπληρώματος βιταμίνης D3
Ένας ανέξοδος τρόπος πρόσληψης βιταμίνης D3 είναι η έκθεση του σώματος στην ηλιακή ακτινοβολία τις μεσημεριανές ώρες (12-1.00μμ) του καλοκαιριού. Επειδή αυτό δεν είναι εφικτό για όλους συνιστάται η μέτρηση των επιπέδων της 25 υδροξυβιταμίνης D3 στο τέλος του χειμώνα και στις αρχές του φθινοπωρου.
Σύμφωνα με την Αμερικανική Ενδοκρινολογική Εταιρεία τα επίπεδα των συγκεντρώσεων της 25 υδροξυβιταμίνης D3 έχουν ως εξής:
Ως έλλειψη της βιταμίνης D3 ορίζεται η παρουσία επιπέδων 25-υδρόξυβιταμίνης D3 [25(OH)D3)] στον ορό, κάτω από τα 20 ng/ml (50 nmol/L)
Ως ανεπάρκεια της βιταμίνης D3 θεωρείται η συγκέντρωση των 21-29 ng/mL (52 - 74 nmol/L) και
Ως επάρκεια της βιταμίνης D3 θεωρείται η συγκέντρωση των 30-100 ng/mL (75 - 249 nmol/L)[4, 5].
Οι ευνοϊκότερες συγκεντρώσεις της 25 υδροξυβιταμίνης D3 είναι οι μεγαλύτερες των 75 nmol/l (30 ng/ml) και για την πρόληψη του καρκίνου τα 90-120 nmol/l (36-48 ng/ml)
Η συμπληρωματική, καθημερινή χορήγηση 5,000-10,000 IU βιταμίνης D3 βοηθάει στην ελάττωση του κινδύνου εκδήλωσης ορθοκολικού καρκίνου.
Αν αυξηθούν τα επίπεδα της 25 δροξυβιταμίνης D3 > 40 ng/ml, δεν έχουν γίνει ακόμη μελέτες για το αν αυτά είναι πιο προστατευτικά.
Σήμερα γνωρίζουμε ότι για την ελάττωση του κινδύνου εκδήλωσης καρκίνου του μαστού τα προστατευτικά επίπεδα της 25 υδροξυβιταμνίνης D3 πρέπει να φθάνουν τα 60-80ng/ml.
Σε περιπτώσεις ανεπάρκειας ή έλλειψης βιταμίνης D3 χορηγώ το συμπλήρωμα D3 Gkelin drops, το οποίο περιέχει φυσική και όχι συνθετική βιταμίνη D3 μέσα σε ελαιόλαδο. Η φυσική βιταμίνη D3 μέσα σε ελαιόλαδο είναι εξαιρετικά ευαπορρόφητη και δεν προκαλεί παρενέργειες
Tο D3 Gkelin drops σας αποστέλλεται ταχυδρομικά, σε κάθε πόλη ή περιοχή της Ελλάδος (Ταχυμεταφορές Speedex) στην τιμή των 11.84 Ευρώ περιλαμβανομένου του ΦΠΑ [συν 2,00€ μεταφορικά + 1,86 αντικαταβολή (σύνολο 3,86 Ευρώ)].
Μπορείτε να το παραγγείλετε τηλεφωνώντας: Σταθερό: 2741026658, 2744023768. Κινητό: 6944280764 ή στέλνοντας mail: pharmage@otenet.gr ή μέσω του e-shop της pharmagel. Αν είστε κάτοικος Κύπρου ή άλλης χώρας του εξωτερικού επικοινωνήστε μαζί μας, για να σας πληροφορήσουμε το κόστος των μεταφορικών.
Ώρες επικοινωνίας: Δευτέρα-Παρασκευή: 10.00π.μ-13.00 μμ.
Τις υπόλοιπες ημέρες και ώρες μπορείτε να το παραγγέλλετε, στέλνοντας mail στη διεύθυνση pharmage@otenet.gr, ή με SMS γράφοντας ονοματεπώνυμο, ταχυδρομική διεύθυνση, ταχυδρομικό τομέα, τηλέφωνο επικοινωνίας.
Βιβλιογραφική τεκμηρίωση
1.Catarina Magalhães Porto, Vanessa De Lima Silva, João Soares Brito da Luz, Brivaldo Markman Filho, and Vera Magalhães da Silveira. Association between vitamin D deficiency and heart failure risk in the elderly. ESC Heart Fail. 2018 Feb; 5(1): 63–74. Published online 2017 Aug 17. doi: 10.1002/ehf2.12198
2.Soochan Bae, Sylvia S. Singh, Hyeon Yu, Ji Yoo Lee, Byung Ryul Cho, and Peter M. Kang. Vitamin D signaling pathway plays an important role in the development of heart failure after myocardial infarction. J Appl Physiol (1985). 2013 Apr 15; 114(8): 979–987. Published online 2013 Feb 21. doi: 10.1152/japplphysiol.01506.2012
3. de Oliveira DL, Hirotsu C, Tufik S, Andersen ML. The interfaces between vitamin D, sleep and pain. J Endocrinol. 2017 Jul;234(1):R23-R36. doi: 10.1530/JOE-16-0514.
4.Salepci B, Caglayan B, Nahid P, Parmaksiz ET, Kiral N, Fidan A, Comert SS, Dogan C, Gungor GA. Vitamin D Deficiency in Patients Referred for Evaluation of Obstructive Sleep Apnea. J Clin Sleep Med. 2017 Apr 15;13(4):607-612. doi: 10.5664/jcsm.6554.
5.Archontogeorgis K, Nena E, Papanas N, Zissimopoulos A, Voulgaris A, Xanthoudaki M, Manolopoulos V, Froudarakis M, Steiropoulos P. Vitamin D Levels in Middle-Aged Patients with Obstructive Sleep Apnoea Syndrome. Curr Vasc Pharmacol. 2018;16(3):289-297.
6.McCarty DE, Chesson AL Jr, Jain SK, Marino AA. The link between vitamin D metabolism and sleep medicine. Sleep Med Rev. 2014 Aug;18(4):311-9.
7. Schnatz PF1, Vila-Wright S, Jiang X, Register TC, Kaplan JR, Clarkson TB, Appt SE. The association between plasma 25-hydroxyvitamin D3 concentrations, C-reactive protein levels, and coronary artery atherosclerosis in postmenopausal monkeys. Menopause. 2012 Oct;19(10):1074-80.
8.Le TYL, Ogawa M, Kizana E, Gunton JE, Chong JJH. Vitamin D Improves Cardiac Function After Myocardial Infarction Through Modulation of Resident Cardiac Progenitor Cells. Heart Lung Circ. 2018 Aug;27(8):967-975.
9.Bae S, Singh SS, Yu H, Lee JY, Cho BR, Kang PM. Vitamin D signaling pathway plays an important role in the development of heart failure after myocardial infarction.J Appl Physiol (1985). 2013 Apr;114(8):979-87.
10.Khan A, Dawoud H1, Malinski T. Nanomedical studies of the restoration of nitric oxide/peroxynitrite balance in dysfunctional endothelium by 1,25-dihydroxy vitamin D3 - clinical implications for cardiovascular diseases. Int J Nanomedicine. 2018 Jan 19;13:455-466. doi: 10.2147/IJN.S152822. eCollection 2018.
11. Wimalawansa SJ. Vitamin D and cardiovascular diseases: Causality. J Steroid Biochem Mol Biol. 2018 Jan;175:29-43. doi: 10.1016/j.jsbmb.2016.12.016.
12.Cranenburg EC, Vermeer C, Koos R, et al. The circulating inactive form of matrix Gla Protein (ucMGP) as a biomarker for cardiovascular calcification. J Vasc Res. 2008;45(5):427-36.
13.Schurgers LJ, Cranenburg EC, Vermeer C. Matrix Gla-protein: the calcification inhibitor in need of vitamin K.Thromb Haemost. 2008;100(4):593-603.
14.Knapen MH, Braam LA, Drummen NE, et al. Menaquinone-7 supplementation improves arterial stiffness in healthy postmenopausal women. A double-blind randomised clinical trial. Thromb Haemost. 2015;113(5):1135-44.
15.Reddy P, Edwards LR. Magnesium Supplementation in Vitamin D Deficiency. Am J Ther. 2019 Jan/Feb;26(1):e124-e132. doi: 10.1097/MJT.0000000000000538.
Από το 2003 ο Δρ Δημήτριος Ν. Γκέλης μελετά, ερευνά και έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την ευεργετική δράση της βιταμίνης D στον ανθρώπινο οργανισμό, έχοντας συνειδητοποιήσει την πανδημία έλλειψης βιταμίνης D στον Ελληνικό πληθυσμό. O Δρ Γκέλης με την αρθρογραφία του στην ιστοσελίδα του, www.d3gkelin.gr, ακούραστα και ακατάπαυστα εκπαιδεύει το κοινό για τη σημασία της βιταμίνης D στην πρόληψη, αλλά και στην αντιμετώπιση παθολογικών καταστάσεων, που οφείλονται σε έλλειψη ή ανεπάρκεια της βιταμίνης D.
